DuivenPad

Dit cultuurcentrum van Duiven is ook het onderkomen van Schutterij Onderling Genoegen. Schutterijen zijn in de middeleeuwen ontstaan om burgers te beschermen en zijn nu actief bij kermis en schuttersfeesten. In de gemeente Duiven zijn drie schutterijen en een gilde: Onderling Genoegen (OG) in Duiven, Willem Tell in Loo, EMM in Groessen en Gilde St. Remigius. OG, opgericht in 1896, is begonnen in een tent in De Woerdstraat. De tent werd later een stenen gebouw (foto), dat in 1976 afbrandde. Toen werd het CCOG gebouwd.

Vanaf 2015 zetelt de schutterij in de OGtent (Onderling Genoegen Trots en Traditie). De vereniging heeft ± 900 trotse leden. Traditiegetrouw zijn de laatste week van augustus de schuttersfeesten, die starten  met de schuttersmis in de Remigiuskerk, gevolgd door de processie (foto) en op maandag het ‘Koningschieten’.  Degene die het laatste deel van de houten vogel schiet is een jaar lang schutterskoning.

(Bron: Schutterij Onderling Genoegen, zo!Diva)

Het Patersbosje is een historisch loofbosje aan de rand van het moderne centrum van Duiven.

In vroeger tijden was het bosje veel groter en diende het als wandelbos voor de paters.  In het bosje komen een groot aantal boomsoorten (17) en struikachtigen (20) voor. Als oord voor ‘natuur in de stad’ bezit het bosje een belangrijke kwaliteit. Zo zijn er takrichels aangebracht waar dieren als egels en vogels kunnen nestelen. De route door het bosje is een aangename groenoase in de bebouwde kom.   

Bron: Nieuwsbank 2003, foto De Gelderlander

Park de Nieuweling bestaat naast een grote vijver met wandelpaden uit diverse sportverenigingen, een skatebaan en buitenschoolse opvang. Het park wordt veel gebruikt door mensen die er hun hond uitlaten. In 2013 is er een voetbalkooi geplaatst die veelvuldig gebruikt wordt. Ook is er de ‘Tuin van Duiven’ gecreëerd, waar inwoners van Duiven groen kunnen aanplanten of groene initiatieven kunnen ontplooien. Het park kenmerkt zich als recreatief aantrekkelijk met veel bankjes. Er is een actieve bewonersgroep die het park netjes houdt. 

Het Droopark is vernoemd naar De Droo, een stuk droge grond. Vroeger liep door dit gebied de Droostraat, waarlangs kleine boerderijen stonden. De straat en de boerderijen hebben plaats gemaakt voor nieuwbouw. Alleen het Droopad met de terp en daarop de boerderij van boer Gieben (zie filmclip) zijn er nog.

Sinds 2010 is in het park de Kijk- en doeroute, een korte wandelroute met bijzondere vuilnisbakken, gedichten en een graffitimuur, bedacht door leerlingen van basisscholen en van het Candea College. De totempalen zijn gemaakt door kunstenaar Will Schropp (zie foto van totempalen in wording).

Huize ofwel Landgoed Welleveld is in Duiven en omgeving een klinkende naam. De geschiedenis gaat terug tot 1896. In dat jaar liet Baron van Dorth tot Medler de prachtige, statige villa bouwen die tot op de dag van vandaag beeldbepalend is voor dit deel van Duiven. Huize Welleveld is een traditioneel landhuis op een riante kavel die voor Nederlandse begrippen zeer ingetogen is ingevuld. Op het terrein staat ook een fraai koetshuis en een volière.

Direct aan de overkant van de weg ligt het Gemünden am Mainpark. In combinatie daarmee vormt landgoed Welleveld een fraai groengebied met een parkachtige uitstraling.

Bron: Landgoed Welleveld, foto Het is Vastgoed

Dit park in de wijk Duiven-West is vernoemd naar de gemeente Gemünden am Main in Duitsland (zie onderste foto). De gemeente Duiven heeft hier sinds 1988 een vriendschapsband mee. In de jaren ‘80 werd dit park ontwikkeld met veel groen en mooie doorkijkjes om Duiven aantrekkelijk te maken voor nieuwe inwoners. Het is een ideale plek om even te zitten en op adem te komen.

Het park is in trek bij hondenbezitters vanwege het losloopgebied en bij kinderen vanwege de heuvels, waar je in de winter van af kan sleeën. Er zijn herdenkingsbomen geplant door Gemünden am Main. Op Burendag, 27 september 2014, is het park op initiatief van zo!Diva en wijkraad Duiven-West opgeknapt door wijkbewoners, leerlingen van de Kameleon en het Candea College en de gemeente.

Bron: Gemeente Duiven en zo!Diva / www.zoDiva.nl / 2014

In het plangebied De Ploen is een terpenlandschap aangelegd als verwijzing naar oorspronkelijke terpen, zoals die in het rivierenlandschap tussen Rijn en IJssel voorkomen. Deze terpen zijn van oorsprong hoger gelegen gronden in een nat en drassig landschap, waarop gewoond werd en waarop stallen voor het vee gebouwd waren. De woningen waren gegroepeerd rond om de brink, een plein waaraan de voordeuren van de woningen waren gelegen. Aan de achterkant van de stallen, aan de buitenkant op de terp, liep een zogenaamd "ossenpad", hier herkenbaar als wandelpaadje langs de buitenzijde van de terp.

Woonwijk de Ploen is als een terpenlandschap op deze plek verrezen met een vijftal terpen, die de namen hebben gekregen van de boomsoorten die ook in dit rivierenlandschap voorkwamen. Het oorspronkelijke landschap waarop de Ploen is gebouwd maakt deel uit van de Eng, een zandopduiking (dus ook een terp) van rivierzand, hier in het verre verleden afgezet door de wisselingen van de waterspiegel onder invloed van overstromingen van Rijn en IJssel.

Bron: Koppenhagen, gemeente Duiven 2015 

Dit deel van de Rijksweg is in het begin van het nieuwe millennium ingrijpend veranderd. Er kwamen een aantal terpen, waar voorheen de oude Intratuin stond en een oude boerderij op Rijksweg 15. Boer Mulder was al enige tijd weg, toen de familie Rebergen het terrein betrok.

De creatieve familie stichtte er theaterboerderij De Koeioneur. Jarenlang organiseerde Johan Rebergen hier een theaterfestival. Dochter Roos  Rebergen, leadzangeres van Roosbeef, groeide er op en schreef verschillende liedjes over het leven op de boerderij. Nu zijn er woningen door Vivare op het terrein gebouwd.

Van deze  locatie is een filmclip.

Kasteel de Ploen was eens (1893) een machtige vesting op de plek waar nu boerderij de Ploen staat.  Helaas is er geen enkele afbeelding van de oude havezate bewaard gebleven.

Spannende geschiedenis: Het verhaal gaat dat de heren van de havezaten van de Ploen en Magerhorst onenigheid hadden en elkaar op 1e kerstdag in een bloedig duel te lijf gingen. Hierbij kwam de heer van Magerhorst om het leven en raakte de heer van De Ploen zwaargewond.  De sage verhaalt dat het sindsdien spookt bij de Magerhorst als de kerstklokken luiden. Je hoort dan nog altijd het wapengekletter van de zwaarden.  Van deze plek is een filmclip gemaakt.

Bron:  Volksverhalen Almanak, foto:  Dreamstime, filmclip: Dennis Mandair en Hans Sevenhoven, St. Beleven 2009                

Het houtenbeeldenatelier van Will Schropp is gehuisvest in de voormalige boerderij 'Het Hooghe Veldt', uit de 17e eeuw en is gebouwd op een duin, waar sporen van de eerste bewoning van Duiven zijn gevonden. Houtsculpturen van Will staan o.a. in de Kijk- en Doeroute. Zijn kunstwerken Hemelfietsers en De Vendelier staan ook in Duiven. Will verkoopt zijn kunstwerken wereldwijd, geeft workshops en doceerde op tv  bij Teleac. Onze favoriet is zijn ' houten jas'. Zie ook deze filmclip.

Ter hoogte van Rijksweg 52-56 staan enkele historische panden. Vroeger woonde in het woonhuis op nr. 52 de heer Otten, destijds directeur van de lokale bierbrouwerij ‘De Star’. De brouwerij bestond rond 1700 al en werd uiteindelijk verkocht aan Heineken.

Een mythe vertelt dat het Heineken logo, de welbekende ster, afkomstig is van deze bierbrouwerij. Nummer 56 heette tot  WOII Instituut Geubbels en deed dienst als internaat. Na WOII werd het pand eigendom van de paters Oblaten en weer later werd het een politiepost en de SOW kapel. Tussen de huizen in staat de dikste boom van Duiven. Een oude plataan, die er begin 1900 al was.                               

Bron: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed,  Zeldzaam Goed, foto: Zeldzaam Goed, prent: Gelderland in beeld

Pastoriestraat 1 is de voormalige pastorie van de R.K. Remigiuskerk. Het pand dateert uit 1866. Vermoedelijk lag hier in de Frankische tijd een hoeve (curtis) waar in 838 een akte werd getekend waarin Duiven en Groessen voor het eerst genoemd werden. Lange tijd werd de locatie door een gracht omringd. 

Rijksweg 51 huisvest nu restaurant ‘t Raedthuys, maar was vroeger het gemeentehuis van gemeente Duiven. Het werd gebouwd in neoclassistische bouwstijl in 1863 in opdracht van burgemeester Van Voorst tot Voorst. Sindsdien zijn er enkele verbouwingen geweest.

(Bron: Gemeentemonumenten en Langs kunst en cultuur, foto raadhuis: M. Jager)

Toen Nicolaas van der Valk in 1862 boerderij De Gouden Leeuw in Voorschoten kocht kon hij niet vermoeden dat deze aankoop het begin zou vormen van een imposant imperium: een familiebedrijf met bijna honderd hotel en restaurants. Nicolaas kreeg in totaal 24 kinderen waarvoor hij de kost moest verdienen. De boerderij werd omgetoverd tot café. Zoon Martinus nam in 1929 het café over en bouwde in 1939 hotelkamers voor handelaren op de plek van de stallen.

Martinus en zijn vrouw Rie zetten voor ieder van hun elf kinderen een eigen zaak op: het begin van de Van der Valk Restaurants. Het imperium breidt nog altijd uit, zoals dit hotel uit 2009.

Bron: Van der Valk, Wikipedia, zo!Diva

Het Zusterpad loopt noordelijk van de Groessense kerk richting het spoor. Het pad verlengt het Kerkenpad en geeft een mooie kijk op de dorpskern. Vroeger liep het pad langs een nonnenklooster van de congregatie JMJ (Jezus, Maria, Jozef), vandaar de naam Zusterpad, De zusters waren tussen 1906 en 1949 in het pand gevestigd.

Behalve het klooster was er ook een verzorgingshuis en de bewaar– (kleuterschool) en meisjesschool. Nu is er een garagebedrijf gevestigd. Bij de aansluiting van het Zusterpad naar de Parallelweg is sinds 2013 een picknickplek.

Bron: Derksen, Wikipedia

De Beerenclaauw is van oorsprong een middeleeuwse havezate. Het huidige pand is een samenvoeging uit meerdere tijdsperiodes. Uit een grondtransactie uit 1391 blijkt dat de plek daarvoor al bewoond was. Vanaf de 15e eeuw was het eigendom van het zeer uitgebreide Liemerse ridderlijke geslecht Von Cloeck, die het tot ver in de 18e eeuw bewoonde.

Eind 19e eeuw stortte de achtergevel in de gracht en werd besloten het tot op de kelders na af te breken en het huidige, bescheidenere huis voor terug te bouwen. De gracht werd in 1963 gedempt. Het pand bevat nog altijd bijzonder opvallende kantelen. De bijzondere trap uit het oude huis werd aangebracht in het torentje dat nu nog herinnert aan haar adellijke verleden.

Bron: Derksen, Wikipedia, zo!Diva, schets M. Jager

Een markante T-boerderij met een tussenlid en aangebouwde schuur uit 1779. Deze plek maakt deel uit van de oude woongrond van de Hooge Hof, waarvan de geschiedenis terug gaat tot tenminste de 10e eeuw. Het achterhuis van de boerderij is het oudste bouwdeel. In boerderij Klein Rijswijk woonden vroeger de familie Diesfeldt die veel grond bezaten in Groessen. De monumentale boerderij staat daarom ook wel bekend als boerderij Diesfeldt. In 1999 is de ernstig vervallen boerderij door Vivare gerestaureerd en gerenoveerd.

Bron: Aalders, Vivare

De Welvaart is een windmolen uit 1852. Oorspronkelijk bestond de graanmolen uit een ronde stenen stellingmolen met bovenkruier (zie tekening). Bij de restauratie in 1943 wilde molenaar Adriaanse de naam aanbrengen op de molenbaard. De molen is in 1995 in brand gevlogen en niet meer gerestaureerd. Alleen de romp resteert nog. De molen is een rijksmonument en wordt tegenwoordig als graansilo gebruikt.

Bron: Scholten, Wikipedia

De eerste bouw van de St. Andreaskerk dateert uit de 13e eeuw. Het Rijksmonument wordt vanwege zijn omvang ook wel de ‘Kathedraal van de Liemers’ genoemd. De ernaast gelegen pastorie werd rond 1790 gebouwd en in 1870 uitgebreid. Aan de overkant was tot 1949 het nonnenklooster van de congregatie JMJ (Jezus, Maria, Jozef) met daarbij een verzorgingshuis, een bewaar– en meisjesschool. Groessen, Duiven, Oud-Zevenaar en Loo hebben jaarlijks sacramentsprocessies, een uniek fenomeen dat stamt uit de Middeleeuwen. In Groessen is de processie op de 1e zondag na Pinksteren.

Bron: Gemeentelijke monumenten, Derksen, foto Heins, Mijn Gelderland

Voormalige hallenhuisboerderij, daterend rond 1900 aan de Schraleweidsestraat in Groessen. Op het terrein staan ook een wagenloods en een aantal schuren. Er is het hele jaar groente en fruit te koop bij Fruitkwekerij de Stokhorst wat uit eigen tuin geoogst wordt. Dit biedt een leuke gelegenheid voor de wandelaar om een appel of peer te kopen voor onderweg.

Bron: Gemeente monumenten, zo!Diva, foto IVN

De Groene Schuur is een groente- en fruitkwekerij waar regelmatig nevenactiviteiten plaatsvinden. Er is een winkel en er worden kinderfeestjes, workshops en bedrijfsuitjes georganiseerd. Bij De Groene Schuur worden veel ‘vergeten’ groentes gekweekt en verkocht. De kassen en tuinen van De Groene Schuur zijn geheel toegankelijk tijdens openingsuren. Elk najaar is er een enorme keur aan pompoenen en kalebassen te koop en de 2e zondag in oktober staat in het teken van de pompoen.

Bron: De Groene Schuur

Het Kerkepad in Groessen is een oud pad dat is ontstaan om de groep boerderijen in de Oldenhoek ten Zuidwesten van Groessen met de kerk te verbinden. Het pad loopt tegenwoordig van de Schraleweidsestraat naar de kerk in Groessen, maar het liep in het verleden iets anders. Halverwege het Kerkepad kruist een kleine watergang het pad. Deze watergang loopt vanaf het Kerkepad richting het westen, waar deze uitkomt op de Kandiastraat. Het pad voert langs fruitgaarden en mooie landerijen ten zuiden van Groessen. Door de aanleg van de Betuwelijn is het pad ingekort.

Bron: Derksen

Een oude havezate, waar vroeger nog een gracht omheen lag. Kunstenaar Jan de Beijer maakte in 1742 de hier getoonde tekening van Huis Rijswijk. Het rijksmonument bestaat al sinds 1328 en diende ooit als poortgebouw, waardoor mensen, dieren en vrachten in en uit het gebied konden. Huis Rijswijk (spreek uit als Rieswiek), zoals het ook wel genoemd wordt, dreigt te worden gesloopt als de A15 doorgaat. Het Ministerie probeert nu het wegtracé dusdanig te verleggen dat de havezate gespaard wordt.

Bron: Gemeentelijke monumenten, schets Jan de Beijer

Tot het jaar 1799 lag het buurtschap Leuven in de Liemers, ten zuiden van Duiven op de plek van de huidige Jezuïetenwaai. Het buurtschap bestond uit negentien huizen en heeft meer dan duizend jaar bestaan. Diverse dijkdoorbraken, waaronder in 1754 en 1799 hebben er toe geleid dat het dorp door de rivier is verzwolgen. De Jezuïetenwaai is nu een uiterwaarde waar ruimte is voor natuurontwikkeling en waar een grote diversiteit aan broedvogels is.

Bron: HKDGL, Wikipedia, zo!Diva

Koffieterras de Wellinghoeve is gelegen in het mooie, rustige Rijnstrangengebied. De Wellinghoeve heeft een overdekt terras, dierweide en camperplaatsen. Hier starten op de dijk de Klompenpaden Kandiapad en Husloapad. Aan de Kandiadijk staat De Mammoet, een kunstwerk van 5 meter hoog en 5 meter breed dat 8000 kilo weegt, gemaakt door Joris Baudoin. Er werden ooit mammoetbotten in de streek gevonden en mammoetproject de Betuwelijn ligt vlak naast de dijk.                                                              

(Bronnen en foto’s: Wellinghoeve, Gelrenieuws en Van der Krogt , zo!Diva)

Tot 1998 was hier steenfabriek Loowaard gevestigd. Sinds juni 1998 wordt het terrein begraasd met Galloway runderen en Konik paarden. Hierdoor ontwikkelden zich ruigtes, die worden bevolkt door Kwartelkoningen, Grauwe Gorzen en vele andere vogels. Maar ook salamanders en kikkers in de vele poelen. Er is ook een kleine jachthaven, waar je kunt zwemmen. Kandia is een uiterwaardengebied welke is ingericht ten behoeve van natuurontwikkeling. De Betuwelijn gaat hier ondergronds. Het poldergemaal dateert uit 1968. Het reguleert het waterpeil en beschermt het Rijnstrangengebied tegen overstromingen.

(Bron en foto’s: Fokko Erhart, Natuurbericht, Gerard Litjens, Van Hoek)

Op 13 januari 1809 is de dijk doorgebroken. Zo is ‘De waai van Bosman’ ontstaan.  Tot 2004 was ‘Zwembad de Waay ‘ erg in trek als natuurbad. Omdat de waterkwaliteit niet gegarandeerd kan worden (er is regelmatig blauwalg) is het daartoe niet langer opengesteld. Inmiddels is het een TOP recreatiepunt met picknickbanken.  Aan de Waai staat Huize Vossendel, een unieke locatie waar regelmatig trouw– en rouwceremonies plaatsvinden. 

(Bron: zo!Diva en foto’s: Zeldzaam Goed, zo!Diva )     

De vroegste vermelding van het huis Loowaerd is afkomstig uit het jaar 1467 toen Drost Johan van de Loe als eigenaar bekend stond. Het huis heeft een strategische ligging. Vermoedelijk deed het huis dienst als controlepost van de scheepvaart en voor de grens van het Kleefs en Gelderse gebied. Half juli 2005 werd het monumentale huis in de as gelegd. De brandweer wist het middeleeuwse deel te redden. Inmiddels is de restauratie voltooid. Zie ook deze filmclip.

Bron: Gemeentemonumenten, tekening Jan de Beijer

Er is een mooi verhaal over de middelwaard: rivierduin in de Rijn. Om te bepalen van wie nieuw land was moest aangetoond worden of je om het eiland kon varen (middelzand) of je er met een kar naar toe kon rijden (aanwas). De Rijn liep eerder anders, waardoor de Middelwaard bij Huissen hoort. Sinds 1984 worden hier op biologische wijze oesterzwammen en rundvlees geproduceerd. Zie ook deze filmclip.

Bron: M. Grob Oesterzwammenkwekerij De Middelwaard.

Zalencentrum Berentsen zit al meer dan 100 jaar in Loo. De voormalige herberg zit schuin tegenover de kerk, waar de kerkgangers na de dienst graag vertoefden. De familie Berentsen had destijds ook een succesvolle timmerwerkplaats. Het pand heeft nog veel originele kenmerken. Het terras is vaak geopend. De zeer getalenteerde jonge chef-kok Tom Lamers heeft hier zijn liefde voor het koken ontdekt en sindsdien menig prijs in de wacht gesleept. Bekijk ook de filmclip die gemaakt is van Wout Berentsen en Tom Lamers.

Bron: Wout Berentsen, HKDGL, Tom Lamers, Rob van Maanen

De bouw van dit Rijksmonument startte in 1873 door Alfred Tepe op de plek van een kapel uit de 15e eeuw. Het is een torenloze hallenkerk in neogotische stijl. Tot in de jaren ’50 van de vorige eeuw was de kerk een bedevaartsoord vanwege de verering van Onze Lieve Vrouwe van het Heilige Hart. Het daaraan verbonden Loofeest werd elke laatste zondag van juli gevierd.

Bron: Meertens

Het Looveld vormt een opvallend open gebied binnen de relatief besloten oeverwal. In de Middeleeuwen zijn palen langs de weg geslagen om kavelmaten te bepalen met sloten als grens en voor de afwatering. Deze strookverkaveling kenmerkt zich door 50 meter brede stroken die soms wel een kilometer lang zijn. De verkaveling is noord-zuid georiënteerd, afwijkend van het omliggende gebied. Dit kwam doordat de rivier destijds nog langs de rand van het veld liep. Aan de zuidoostzijde wordt het Looveld begrensd door de Loostraat, waaraan oude boerderijen liggen. Aan de overzijde van het Looveld wordt de begrenzing gevormd door een oude riviergeul; de Lee.

Bron: Beeld van Duiven 2012

Het Horsterpark is een recreatiegebied tussen Westervoort en Duiven dat is gecreëerd om te voorkomen dat beide plaatsen aan elkaar vastgroeien. Het Horsterpark wordt gesplitst door de spoorlijn. De sportvelden liggen aan ene kant van het Horsterpark, maar het grootste deel van het park ligt aan de andere kant. Kenmerkend is de vijverpartij met daar vlakbij een evenemententerrein. Er zijn diverse inheemse boomsoorten, maar er is ook een speelbos, een kinderboerderij en een theepaviljoen met een terras. Het is een gewaardeerd recreatiepark geworden voor gezinnen, hondenliefhebbers en sporters. Ook de citatenwandeling gelopen worden langs bordjes met bijzondere quotes, ontwikkeld door Hope XXL.

Bron: zo!Diva, foto Tuintje1

De Horsterhof is een oude boerderij. In de afgelopen eeuwen is dit altijd een gemengd bedrijf geweest, maar sinds 1982 een biologisch dynamische boerderij en sinds 2012 wordt gerund door twee jonge boeren, Matthias Crum en Eline Wippert. Zij houden het kringloopprincipe in ere. Hun producten worden verkocht in de boerderijwinkel. Zie ook deze filmclip.

Bron: zo!Diva

De Eng is een buurtschap dat ligt op een oude rivierduin. Deze duin is in meerdere periodes bewoond geweest en heeft daarom archeologische waarde. Op één van de hoogst gelegen delen staat een oude t-boerderij. Een gedeelte bestempeld als natuurontwikkeling. Veel konijnen en insecten verblijven hier. Er is een bijenstal en er is een kleine poel gegraven. Door het opgaande jonge hout vinden verscheidene vogels er een rustplek.

Bron: zo!Diva, Wouter Klaasse